dinsdag 4 november 2014

Saludos de Belgica tot in Argentinie



Project Saludos (‘Groeten’)
Bezoek en workshop in het CentroCulturalComunitario‘Caraguatá’ in Tigre (delta)
In het begin van onze reis brachten we een bezoek aan een sociaal-educatief project in het deltagebied van Tigre (nabij Buenos Aires). Tigre is bekend omwille van zijn pretpark, zijn roeiclubs en zijn jachthaven. De jachthaven is echter een paradijsje voor een selecte groep. Tigre heeft meerdere gezichten.
Tigre is een stad aan de rivier Rio de la Plata, maar heeft verder heel wat uitgestrekte ‘armen’ met semi-vasteland (delta). Daarmee wordt bedoeld dat op bepaalde momenten stukken van dat land onder water komen te staan. Anderzijds komt het ook voor dater de kanalen uitdrogen (warme dagen in combinatie met weinig regenval). In beide gevallen is er dan geen vervoer van goederen en personen mogelijk.Dit is een van de kenmerken van de regio. Dit heeft niet alleen gevolgen op vlak van het sociaal, culturele en economisch leven, maar ook op het onderwijs van de kinderen die in het deltagebied wonen. De afstanden tussen de school en hun thuis (met de boot) is vrij ver en in de voorbije jaren waren er vrij veel en lange stakingen in het onderwijs.
Alles samen missen de kinderen heel veel lessen en het contact met andere leerlingen.
Het project CentroCommunitario La EscuelitaarroyoCaraguatá)is daarom enkele jaren geleden gestart met een aanvullend programma. Het centrum werkt voornamelijk met vrijwilligers.Caraguatá is ook de naam van de deltarivier, een regio waar veel jongeren wonen, voornamelijk uit minderbedeelde gezinnen. La EscuelitaarroyoCaraguatábiedt een aanvulling op het bestaande onderwijs en wil het sociaal weefsel en de zelfredzaamheid van de jongeren bevorderen. Er worden niet alleen creatieve workshops, theater, computerlessen, muzieklessen, dansworkshops,… gegeven. De jongeren leren ook een moestuin bewerken, samenwerken, problemen oplossen,… Met enige fierheid versnijden ze het fruit en de groenten later tot lekkere slaatjes in de keuken van het centrum. De begeleiders geven ook maandelijks de mogelijkheid om een de tandarts en een arts te consulteren.


De bibliotheek, een van de weinige erkende uit de streek
(3 bibliotheken op een oppervlakte groter dan gans Vlaanderen), kreeg sinds kort een halftijdse bibliotecaris (vrijwilliger). De bibliotheek biedt aan zowel jongeren als volwassenen leesmateriaal: strips, educatieve boeken, romans,… en een leeshoek. Er zijn reeds 1500 boeken geïnventariseerd en online gezet.
 
Dit project draagt een warm hart: de vrijwilligers hebben het schooltje in een wildernis gevonden en beetje bij beetje verbouwd. Het dak, de aanlegsteiger, de vloer, de keuken, het toilet,… alles werd gerenoveerd met materiaal dat via de boot werd aangevoerd. En belangrijk: met beperkte middelen, vooral donaties.

Vier jaar geleden bezochten we met 5 personen dit project. We hadden vooraf al heel wat info gekregen via Peter De Bruyn, een van de oprichters en besloten daarom geld in te zamelen om hen te helpen. Het materiaal dat we toen meenamen kwam goed van pas en wordt nog steeds gebruikt: speelgoed, heel veel boeken en knutselmateriaal. We waren onder de indruk van de werking, de sfeer en de warme ontvangst.
Daarom besloten we ook dit jaar (juli 2014) het centrum een steun in de rug te geven.
Inmiddels kennen veel meer jongeren en hun ouders de weg naar het centrum. Er helpen meer vrijwilligers (waaronder iemand uit Tigre die ooit les kreeg in deze school)het activiteitenprogramma is uitgebreid.
Wij kozen een zaterdag omdat heel veel kinderen dan een ganse dag blijven: ze komen met een ‘lancha’ (boot van de delta) in de voormiddag en keren huiswaarts met de ‘lancha’ van 17 uur.
Na onze rondleiding door Peter en Jorge konden we workshops volgen. Een aantal vrijwilligers waren in de keuken een gratis maaltijd (spaghetti bolognaise) aan het klaarmaken. Gezien de economische situatie van de kinderen valt dit in de smaak. 

De coördinatoren vinden het ook belangrijk dat ze samen eten en improviseerden daarom een grote tafel waar ook wij mochten aanschuiven.

Na een korte pauze konden we starten met onze workshop. Er werd een initiatie in knutselen met chocolade en marsepein gegeven. 
Ik gaf info over de herkomst van chocolade en waarom dit product belangrijk is in België.

Vervolgens toonde ik hoe je chocolade kan bewerken en welke eenvoudige vormen ze kunnen maken.
We maakte enkel figuren die gelinkt zijn met België en Argentinië. En natuurlijk lieten we ook ruimte voor eigen inspiratie en creativiteit.
Terwijl de chocolade afkoelde en zijn definitieve vorm aannam maakten we figuren met marsepein. Voor alle deelnemers was het de eerste keer dat ze deze producten konden bewerken en achteraf eten. 
Het was fijn te zien hoe voorzichtig ze met hun resultaten, de steiger afdaalden en de boot  instapten. 
Voor hen mocht hen nog langer duren en herhaald worden, maar de aanzet was gegeven.
De grondstoffen voor de workshop kochten we ter plekke;het hulpmateriaal kochten we in België.

Dit keer brachten we knutselmateriaal en zwembrillen mee.
De zwembrillen zullen gebruikt worden tijdens de zwemlessen van volgende zomer. Verder ging ook de opbrengst van de postkaarten van Eugenia naar het centrum.
E

Workshops in ColoniaHinojo (provincie Buenos Aires)
ColonioInojo is een klein plattelandsdorpje dat opgericht werd door Europese migranten. Dit is ook het dorp waar Eugenia tijdens haar schoolvakanties op bezoek kwam. Ze kent dus het wel en het wee van de inwoners. Het basisschooltje (125 jaar) en de secundaire school lijdt net als andere publieke voorzieningen onder de economische crisis die het land teistert. Er was regelmatig geen verwarming in de winter, een kapotte ruit kan niet meer vervangen worden, leerkrachten wachten op achterstallig loon, de schoolkeuken kan geen eten meer serveren,…
Enkele inwoners signaleerden ons dat dit  resulteert in demotivatie van de leerlingen. Er werd gevraagd of wij een workshop konden organiseren tijdens de wintervakantie. En daar gingen we graag op in.                                                                                                                                                                                                                   
Voor de organisatoren was het niet moeilijk om de workshop (van max. 15 deelnemers) vol te krijgen.  Gezien de school gesloten was, diende we uit te wijken naar een andere locatie. De eigenares van het cultuur/koffiehuis ‘La Anich’ (historisch gebouw dat gerenoveerd werd) stelde het volledig gebouw en tuin ter beschikking.

In het koffiehuis gaf Eugenia een creatieve workshop. Tijdens de inleiding legde ze de link tussen onze woonplaats (Europa) en de herkomst van hun voorouders. De kinderen wisten zeer goed dat het vandaag de dag slechts 14 uur vliegen is, terwijl de migranten van toen er 2 tot 3 weken moesten  varen in moeilijke omstandigheden. Enkele wisten ook welke taal we in België spreken en welke buurlanden we hebben. We gaven een overzichtje van typische kenmerken van België en focusten op de kunstenaars.

Vooraleer te starten met de activiteit gaf Eugenia nog wat uitleg over Surrealisme en René Margritte. De kinderen waren op die manier geënthousiasmeerd om zelf een surrealistische duif te maken.

Bij iedereen lukte het heel goed en er waren zeer leuke resultaten. Toen iedereen klaar was gingen we even naar buiten om de benen te strekken. We legden hen uit dat net zoals in Argentinië ook België zijn volksdansen heeft. Een leuk dansje is de Jigg. De folkgroep Laïs maakte ooit een lied dat zich leent om een Jigg aan te leren. We leerden hen stap voor stap dansen op ’t Smidje. En nadien kozen we een Argentijnse volksdans:‘Carnavalito’.Eugenia leidde de sliert en Geert sloot achteraan af.
We eindigden met de groep binnen waar we het tweede deel konden starten. Eugenia gaf de mogelijkheid om verder te knutselen .
Geert gaf de andere kinderen in de keuken over de herkomst van chocolade, de link met België en het verwerkingsproces van chocolade. Van zodra de chocolade klaar was voor de workshop keerden we terug naar hun ‘atelier’. Eerst leerden ze op boterpapier hun naam schrijven met chocolade.

Vervolgens enkele figuren en tot slot maakten ze surrealistische objecten die ze in de werken van Magritte opgemerkt hadden. Een hoed, een pijp, een vogel, een wolk, een appel,…
Om te eindigen trakteerde de eigenares van La Anich op een warme chocomelk.

2,5 uur verder hadden ze mooie resultaten om mee te nemen naar huis. De ouders kwamen hun kinderen nieuwsgierig ophalen en bleven nog even om alle resultaten te bekijken en te luisteren naar de verhalen van de kinderen. Daaruit bleek dat de kinderen heel wat onthouden hadden en misschien thuis nog verder gaan knutselen.

Bezoek en workshops in Basisschool José Marmol (Vicente Lopez,
Buenos Aires)
In augustus waren we terug in Buenos Aires. Zoals gepland kregen we een rondleiding in de basisschool waar we enkele jaren geleden ons eerste uitwisselingsproject startten. Er is inmiddels een nieuwe directie, maar onze twee contactpersonen (preceptoras) zijn nog steeds in dienst. Het onthaal bestaat nog steeds uit een stevige knuffel en een maté (of voor de niet maté-fans, een koffie).
Het merendeel van de geschonken computers doen nog steeds dienst in het computerlokaal en het groot gezelschapspel is nog steeds compleet en wordt af en toe gebruikt. Spijtig genoeg heeft de school nog steeds geen permanente internetverbinding. De directie wil het uitwisselingsproject wel terug nieuw leven inblazen en vraagt of we een nieuwe partnerschool willen zoeken. Een van de voorstellen is om een gezelschapspel te maken waarbij ze de karakteristieken van elkaars land leren kennen. We namen dit voorstel mee naar België.

Terwijl de (25) kinderen en leerkrachten de tafels en stoelen plaatsten, pakten we ons materiaal uit. Wij kregen onmiddellijk alle aandacht en nieuwsgierigheid. Eugenia hoefde dus geen moeite te doen om ons te introduceren en kreeg de interactie waarop ze rekende.

De boeken over Surrialisme gingen vlot door de handen van de leerlingen. Zo konden ze een idee vormen welke voorwerpen Magritte combineerde en hoe hij zijn figuren opvulde. Net zoals in Colonia Hinojo konden ze een surrialistisch spelletje maken waarbij de vogel in/uit het hokje vliegt.

Nadien mochten ze kiezen of ze met marsepein wouden knutselen of een ‘vogel van Margritte’.
Diegene die kozen voor de workshop marsepein werden uitgenodigd om eens te proeven. Sommige kinderen hadden ooit wel eens gehoord van dit product, maar niemand had het al gegeten.

eert toonde hoe je bolletjes kan rollen, oogjes en voetjes kan maken,… met de instrumenten die in het midden lagen. De basistechnieken werden snel aangeleerd en daarna konden we aan de slag. De inspiratie voor onze objecten vonden we in de werken van Magritte. Ze maakten eveneens afleidingen of gebruikten hun eigen surrealistische fantasie om iets nieuws te realiseren.

Dit keer had ook voedingskleurstoffen mee zodat ik ze een zwarte hoed, een groene appel,… konden kneden. Een groene pijp kon ook uiteraard (zie foto).
De handen van de begeleider moesten natuurlijk regelmatig gewassen worden, maar dat had hij er voor over.

We eindigden de namiddagsessie met een buitenspel. Geert tekende 7 lange, evenwijdige lijnen met daartussen objecten uit de werken van Magritte én een zon (het was een zonnige winterdag).
Bij het vermelden van het object liepen de deelnemers naar het de rij met het object. De begeleider probeerde hen echter te misleiden of na enige tijd sneller te bewegen. Daardoor bleef er op het einde twee winnaars over en kon het spel opnieuw starten. Na drie herhalingen waren de kinderen het nog niet beu en bleven verder spelen.
De leerkracht nam het eens over en vervolgens nam een leerling het initiatief. Dit tot de bel rinkelde. De kinderen vroegen ons wanneer we terug zouden keer met meer spelletjes en workshops.
Het bezoek werd afgerond met de schenking van het knutselmateriaal dat we in het begin van onze reis aangekocht hadden.


Bezoek aan de secundaire school Juan Martin De Pueyrredon (San Telmo, Buenos Aires)
Eugenia werkte tot 2008 in deze school. De school nam in die periode deel aan het uitwisselingsproject Saludos.
Ook hier is er nu een nieuwe directie. De school is gelegen in de oude binnenstad en werkt voornamelijk met achtergestelde jongeren. Een deel van hen leeft op straat of in een ‘villa’. Sommigen van hen hebben geen contact meer met hun ouders. De school heeft enkele projectbegeleiders om zo de jongeren -buiten de lesuren -te betrekken bij zinvolle culturele- of sportaktiviteiten.

Het geeft hen de mogelijkheid om hun talenten te ontdekken en biedt hen ruimte om te nieuwe dingen uit te proberen. Een van hun nieuwe projecten heeft betrekking op Murga. De begeleiders hebben een werkgroep murgatheater, murgadans en murgamuziek opgericht. Ze willen op termijn voorstellingen geven en meedoen aan de murgaparrade van Buenos Aires. We zijn de school en hun projecten genegen en besloten om ongeveer 350 postkaarten (afbeelding: Murga) te schenken. Deze kunnen ze op allerlei aktiviteiten verkopen ten voordele van hun werkgroepen.
De directie en de leerkrachten zijn vragende partij om een uitwisselingsproject op te starten rond het thema Murga. Ze zoeken een secundaire school die met hen via internet of via uitwisseling van materiaal wil communiceren over de kenmerken van Murga, de verschillende mogelijkheden en resultaten van hun werkgroepen. Dit kan in het Spaans, Engels of Frans. We namen het voorstel mee naar België.

Verslag: Geert Beeckmans en Maria EugeniaGonzález



Geen opmerkingen:

Een reactie posten